Meisjes besnijdenis

Rechtopnee - Liva

Jaren later kan ze het verhaal nog steeds niet met droge ogen vertellen. En als je het hoort, snap je waarom. Als Liva terugdenkt aan die ene dag, met die afgrijselijke ingreep die diepe sporen naliet, doet alles pijn.

“Ik was thuis in mijn geboortedorp in Somalië aan het spelen. Opeens kwam die lelijke mevrouw binnen. Ik had haar nog nooit gezien. Mijn moeder was zenuwachtig. Later bedacht ik me dat ze de hele dag al nerveus heen en weer had gelopen…” Op die dag, zo'n 14 jaar geleden werd ze besneden.

Trauma

Inmiddels woont Liva al ruim 10 jaar in Nederland. “Destijds besefte ik helemaal niet wat er gebeurde. Het deed afgrijselijk veel pijn, ik vond die mevrouw gemeen en snapte mijn moeder niet. Waarom liet ze me dat thuis aandoen? Ik heb er een trauma aan overgehouden. Ik wilde die eerste tijd niemand om me heen hebben. Ik zonderde me af. Ik had zoveel pijn: ik was dichtgenaaid.”

Erkenning

Pas toen ze veel ouder was, en haar Nederlandse huisarts vertrouwde, bracht ze het ter sprake. Toen begreep Noor waar de klachten die ze sinds die ingreep heeft, de stekende pijnen, vandaan komen. Ze begreep wat haar was aangedaan. Ze kreeg medische en psychische hulp, voelde eindelijk erkenning en werd strijdbaar.

“Ik neem mijn moeder niets kwalijk, want zij handelde volgens de traditie en wist niet beter. Maar sinds dat gesprek met de huisarts zet ik mij elke dag in om te voorkomen dat er nog meer meisjes worden besneden. Het is verboden. En het is gemeen. Ik weet als geen ander hoezeer het je leven verandert. Ik was als kind gek op basketbal, maar na de besnijdenis durfde ik nooit meer mee te doen. Ik was bang dat ik daar beneden zou scheuren. Ik ben verminkt en dat heeft me levenslang beschadigd.”

Neegezegd - Soraya

Liva heeft haar leven inmiddels aardig op de rails en haar lichamelijke klachten zijn redelijk onder controle. Maar psychisch gaat het na haar besnijdenis, zoals ze het zelf zegt: op en af. Die afgrijselijke dag in haar geboortedorp in Somalië heeft een trauma veroorzaakt. Ze kan de pijn, het verdriet, het onbegrip en de eenzaamheid die volgden nog steeds voelen.

VAKANTIEPLANNEN

Haar flashbacks werden erger toen ze vermoedde dat haar zus haar oudste dochter ook wilde laten besnijden. “Ik hoorde haar plannen maken voor een vakantie. Die gunde ik haar van harte, want ze zat in een verdrietige periode met sterfgevallen in haar schoonfamilie. Maar toen ze vertelde over een vakantie naar ons geboortedorp gaf me dat een vreemd gevoel. Ze hadden nooit ergens geld voor. En dan zomaar ineens met het hele gezin naar Somalië?”

“Ik vond het moeilijk om over mijn twijfel te praten. Mijn zus was zó blij, ze verheugde zich enorm. Ik durfde het gewoon niet.” Toen ze er bij haar man over begon, werd hij heel boos. Hij herinnerde haar eraan dat ze zich destijds zo verraden en alleen had gevoeld. Hij wees haar op de pijn, haar angsten en sessies met therapeuten. Ook herinnerde hij haar eraan hoeveel tijd het haar kostte tot ze weer echt een beetje kon genieten van intimiteit. “Ook al weet je het niet zeker, ook al is het slechts een vermoeden… Je wilt toch niet het risico lopen dat je lieve nichtje hetzelfde meemaakt als jij? Terwijl jij je nu beseft dat je het mogelijk kan voorkomen?”

DE IMAM

Haar man adviseerde Liva met de huisarts of met de imam te gaan praten. Makkelijk was deze beslissing niet. Het duurde een paar weken, voordat ze de imam in vertrouwen nam. “Uiteindelijk heeft de imam mijn zwager na het vrijdaggebed aangesproken. Dit gesprek ging in eerste instantie over de mooie vakantieplannen als fijne afsluiting van een lange periode van rouw. In de weken die volgden werd hun relatie goed en vertrouwd. De imam heeft zichzelf later uitgenodigd voor een huisbezoek.”

Tijdens dat huisbezoek vertelde de imam Liva’s zus en zwager dat ze zich niet onder druk van de familie moesten laten zetten als ze terug waren in hun geboorteland. Ze hoefden oude tradities niet voor te zetten. Liva: “Van mijn zus hoorde ik later dat hij echt heel voorzichtig waarschuwde. Zonder expliciet iets te benoemen. Maar hij wees er wel op dat sommige van die culturele tradities hier in Nederland hartstikke strafbaar zijn.”

VERKLARING TEGEN MEISJESBESNIJDENIS

Uiteindelijk ging het gezin goed voorbereid naar Somalië. “Mijn zus vertelde later dat het bezoekje van de imam haar aan het denken had gezet. Ze had samen met haar man op internet inderdaad nog gelezen dat meisjesbesnijdenis in andere Europese landen ook strafbaar is. Ze waren online een ‘verklaring tegen meisjesbesnijdenis’ tegengekomen. Die namen ze mee. In die verklaring wordt aan familieleden in het Somalisch de consequenties en strafbaarheid van meisjesbesnijdenis uitgelegd.” Oma was niet makkelijk te vermurwen, maar vader en moeder waren bestand tegen de groepsdruk. Ze konden hun dochtertje beschermen tegen de ingreep.

Liva heeft haar zusje nooit durven vertellen dat zij erachter zat. “Het voelt als bedrog. Maar als ik mijn nichtje zie… Dan ben ik stiekem gewoon trots.”